8 tips om mentaal fit te blijven tijdens de coronacrisis
Merk je het ook? De coronacrisis doet iets met onze mentale gezondheid. Voor de één is de uitwerking positief, voor de ander negatief. Er is momenteel economische onzekerheid, sociale isolatie en weinig afleiding. Tegelijkertijd is de saamhorigheid groter dan ooit: de lockdown schept een band en vele mensen staan voor elkaar klaar.
Tijdens de coronacrisis hebben we een aantal mensen aan het woord gelaten uit de community van Leven Met Amputatie. Zo vertelt Filip Pockele (38) dat zijn leven als huisvader met drie jonge kinderen drukker is dan ooit, nu de scholen gesloten zijn. De consequentie hiervan is dat hij zijn lichaam met bijbehorende beenamputatie eigenlijk teveel verwaarloost. Daarnaast ervaart hij stress, omdat zijn vriendin werkzaam is op de intensive care (ic). Serge Verbrugge (48) werkt ook op de ic. Hij bereidt zich als arts voor op de allermoeilijkste beslissingen uit zijn carrière. De ratrace is bijna niet te doen. Toch haalt hij geluk uit kleine dingen en is hij tevreden over zijn lichaam dat hij steevast goed onderhoudt om zijn werk aan te kunnen met een beenamputatie. Zo druk als Serge is, zo rustig is het leven voor de alleenstaande wereldreiziger Etienne Hauttekeete (70), wiens wereld zich nu beperkt tot zijn eigen achtertuin. Hij is vanwege zijn leeftijd bang om ziek te worden en sluit daarom iedere vorm van fysiek contact uit.
Never waste a good crisis
We zochten uit hoe de deskundigen dit zien. Mensen met een amputatie lijken niet anders met de coronacrisis om te gaan dan mensen die dat niet hebben. Filip, Serge en Etienne ervaren de coronacrisis alle drie op een totaal andere manier. Ze hebben gemeen dat ze leven met een beenamputatie en dat ze een optimistische instelling hebben. Jaap van der Stel is lector psychische gezondheidszorg, en in Trouw vertelt hij dat veel mensen zich in veranderde omstandigheden zoals deze prima kunnen herpakken, en er zelfs bij gedijen: "Kijk wat een creativiteit er bij mensen loskomt"! ‘Never waste a good crisis’, is ook een veelgehoorde uitspraak. Het refereert eraan dat een crisis ons vindingrijk maakt, en we er ook iets moois aan kunnen overhouden.
Onderschat het niet
Psycholoog Gijs Coppens zegt in dezelfde krant dat weliswaar niet iedereen zwaarmoedig wordt van de coronacrisis, maar dat we de gevolgen ervan op onze mentale gezondheid niet moeten onderschatten. Hij maakt zich vooral zorgen over thuissituaties: “Het idee van altijd bij elkaar zijn, is leuk als je verliefd bent. Maar de meeste relaties gedijen goed bij een bepaalde mate van afstand. Die is nu heel klein.”
Angst en onzekerheid
Andere oorzaken die invloed op onze mentale gezondheid hebben, zijn de consequenties van de grote economische gevolgen, en de angst om – net als Etienne – geïnfecteerd te raken als je tot een risicogroep behoort. Daarnaast is er de sociale isolatie, die voortvloeit uit de genomen maatregelen. Daar kun je met een beperking sneller last van hebben als je afhankelijk bent van anderen.
Hersenen houden van controle
De bekende hersenprofessor Erik Scherder is iemand die zelf angstig is aangelegd. In de 'AntiCoronaDepressiePodcast' vertelt hij dat het onrust geeft als we grip verliezen op een situatie. Dat is een menselijk fenomeen: onze hersenen houden namelijk van controle. Op dit moment doen wetenschappers wereldwijd onderzoek naar de mentale gevolgen van de coronacrisis. Wetenschappelijk onderbouwde onderzoekresultaten zijn er nog niet. Het Trimbos-instituut publiceerde al wel onderzoeksresultaten van een enquête. Daaruit blijkt dat een groot gedeelte van de respondenten ‘coronastress’ ervaart. Specifiek worden depressieve klachten, angstgevoelens en slaapproblemen genoemd. Tijd voor een oplossing.
Zo ga je coronastress te lijf
1. Zoek sociaal contact
Ook al is het moeilijker om sociale activiteiten te ondernemen: zoek contact met anderen. Bel ze op, maak een wandeling op anderhalve meter afstand of organiseer een borrel via de webcam.
2. Praat
Heb je last van bijvoorbeeld angst, depressiviteit, paniek of slecht slapen? Praat met je naasten en als dat niet kan of niet voldoende is, met een professional. Voel je niet bezwaard als je de huisarts om hulp vraagt.
3. Beweeg
Bewegen helpt eigenlijk bij alles. Als je hart sneller klopt, stroomt het bloed beter door je lichaam en wordt je lichaam automatisch gezonder. Zo activeer je je afweersysteem, dat ook helpt om mentaal gezond te blijven.
4. Negeer slecht nieuws
Wie constant bezig is met negatief nieuws wordt angstiger. Het is prima dat je op de hoogte bent van wat er speelt, maar overdrijf niet. Het nieuws en je social media kanalen kan je prima beperken.
5. Zoek afleiding
Afleiding helpt. Kijk naar een goede film, lees een spannend boek of luister naar een podcast. Maar: zorg hierbij voor afwisseling, van eentonigheid worden we somber. Dus ga bijvoorbeeld niet bingewatchen.
6. Structureer je dag
Hou een ritme aan. Sta elke dag op dezelfde tijd op. Maak een planning voor je werk en pauzeer geregeld even. Pauzeer niet alleen van je werk: ook van de drukte thuis en als je veel televisie kijkt.
7. Daag jezelf uit
Heb je geen werk of een andere uitdaging? Daag jezelf dan toch uit door een doel(tje) te stellen. Heb je geen doel? Vraag een ander om iets te verzinnen. Als je jezelf kunt zetten tot iets waar je geen zin in hebt, krijg je namelijk een belonend gevoel. Ga daarom iets schoonmaken, in de tuin werken of verbeter je conditie.
8. Blijf gezond
Iedereen met een amputatie weet het: het is belangrijk dat je goed voor je lichaam zorgt. Zorg dat je op gewicht blijft. Dat is niet alleen het beste voor je stomp en belangrijk als je een prothese draagt, een gezonde leefstijl helpt ook om mentaal fit te blijven. Eet gezond en zorg voor voldoende slaap en beweging. Sluit alcohol en drugs zoveel mogelijk uit.
Hou tot slot de moed erin: als mens hebben we een hoop veerkracht, de meeste mensen zullen hier goed doorheen komen.